شیمی درمانی یک درمان دارویی است که از مواد شیمیایی قدرتمند برای از بین بردن سلول هایی که در حال رشد سریع در بدن شما هستند، استفاده می کند. شیمی درمانی معمولاً برای درمان سرطان استفاده می شود، زیرا سلول های سرطانی خیلی سریع تر از سلول های طبیعی بدن رشد می کنند و تکثیر می شوند.

داروهای شیمی درمانی مختلفی موجود است که می توان به تنهایی یا به صورت ترکیبی برای درمان انواع مختلف سرطان از آنها استفاده کرد. اگرچه شیمی درمانی یک روش موثر برای درمان بسیاری از انواع سرطان است، اما درمان شیمی درمانی خطر عوارض جانبی را نیز به همراه دارد. برخی از عوارض شیمی درمانی خفیف و قابل درمان است، در حالی که برخی دیگر می توانند جدی باشند.

هدف از انجام شیمی درمانی چیست؟

شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی در افراد مبتلا به سرطان استفاده می شود. شرایط مختلفی وجود دارد که در آنها شیمی درمانی می تواند در افراد مبتلا به سرطان استفاده شود:

برای درمان سرطان بدون سایر روش های درمانی. از شیمی درمانی می توان به عنوان درمان اصلی سرطان استفاده کرد.

برای از بین بردن سلوهای سرطانی مخفی، پس از سایر اقدامات درمانی. برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است در بدن باقی بمانند، می توان از شیمی درمانی بعد از سایر درمان ها مانند جراحی استفاده کرد. پزشکان این روش درمانی را درمان کمکی می نامند.

آماده سازی برای سایر درمان ها. از شیمی درمانی می توان برای کوچک سازی تومور استفاده کرد تا سایر درمان ها مانند پرتودرمانی و جراحی نیز امکان پذیر باشد. پزشکان این روش درمانی را نئوادجوانت می نامند.

برای کاهش علائم و نشانه ها. شیمی درمانی ممکن است با از بین بردن برخی سلول های سرطانی، به تسکین علائم و نشانه های سرطان کمک کند. پزشکان این حالت را شیمی درمانی تسکینی می نامند.

شیمی درمانی برای شرایطی غیر از سرطان

برخی از داروهای شیمی درمانی در درمان بیماری های دیگر مفید بوده است، مانند:

بیماری های مغز استخوان. بیماری هایی که بر مغز استخوان و سلول های خونی تأثیر می گذارند، ممکن است با پیوند مغز استخوان که به آن پیوند سلول بنیادی نیز گفته می شود، درمان شوند. شیمی درمانی اغلب برای آماده سازی برای پیوند مغز استخوان استفاده می شود.

اختلالات سیستم ایمنی بدن. دوزهای کمتری از داروهای شیمی درمانی می تواند به کنترل سیستم ایمنی بیش فعال در برخی بیماری ها مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید کمک کند.

چگونه برای شیمی درمانی آماده شویم؟

از آنجا که شیمی درمانی یک درمان جدی برای یک بیماری جدی است، مهم است که قبل از شروع درمان برنامه ریزی کنید. پزشک و کارکنان بیمارستان به شما کمک می کنند مشکلات احتمالی مرتبط با درمان را پیش بینی کنید.

قبل از شروع درمان، یک سری آزمایشات را انجام می دهید تا به شما کمک کند تا تشخیص دهید از نظر شیمی درمانی از سلامت کافی برخوردار هستید یا خیر. این آزمایشات شامل معاینه قلب و آزمایش خون برای تعیین سلامت کبد است. این آزمایشات همچنین می تواند به پزشک کمک کند تا شما را در تصمیم گیری برای انتخاب انواع شیمی درمانی راهنمایی کند.

همچنین ممکن است پزشک توصیه کند قبل از شروع درمان به دندانپزشک مراجعه کنید. از آنجا که شیمی درمانی بر توانایی بهبودی بدن تأثیر می گذارد، هرگونه عفونت در لثه ها یا دندان ها می تواند به طور بالقوه در سراسر بدن گسترش یابد.

پزشک شما ممکن است پورت هایی را برای تزریق داخل وریدی (IV) نصب کند. پورت وسیله ای است که در بدن شما، معمولاً در قفسه سینه نزدیک شانه کاشته می شود. به این ترتیب، امکان دسترسی راحت به رگ های شما را فراهم می کند و درد کمتری دارد.

عوارض جانبی شیمی درمانی

عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی می تواند قابل توجه باشد. هر دارو عوارض جانبی مختلفی دارد و هر دارویی هر عارضه جانبی را ایجاد نمی کند. از پزشک خود در مورد عوارض جانبی داروهای خاصی که دریافت می کنید سوال کنید. عوارض جانبی رایج داروهای شیمی درمانی عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• ریزش مو
• از دست دادن اشتها
• خستگی
• تب
• زخم های دهان
• درد
• یبوست
• کبودی
• خون ریزی

بسیاری از این عوارض جانبی قابل پیشگیری یا درمان هستند. اکثر عوارض جانبی پس از پایان درمان فروکش می کنند.

عوارض جانبی طولانی مدت

داروهای شیمی درمانی همچنین می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند که تا ماه ها یا سال ها پس از درمان مشهود نیست. عوارض جانبی دیررس بسته به داروی شیمی درمانی متفاوت است، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب به بافت ریه
• مشکلات قلبی
• ناباروری
• مشکلات کلیوی
• آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی)
• خطر سرطان دوم

اگر خطر بروز عوارض جانبی طولانی مدت را دارید، از پزشک خود بپرسید از چه علائم و نشانه هایی باید آگاه باشید که ممکن است نشانه بروز مشکلی باشد.

داروهای شیمی درمانی چیست و چگونه تجویز می شود؟

پزشک شما با در نظر گرفتن عوامل مختلفی، نوع داروهای شیمی درمانی را تعیین می نماید:

• نوع سرطان
• مرحله سرطان
• سلامتی کلی
• درمان های قبلی سرطان
• اهداف و اولویت های شما

گزینه های درمانی خود را با پزشک خود در میان بگذارید. با هم می توانید تصمیم بگیرید که چه چیزی برای شما مناسب است.

چگونه داروهای شیمی درمانی تجویز می شود

داروهای شیمی درمانی را می توان به روش های مختلفی از جمله:

تزریق شیمی درمانی. شیمی درمانی غالباً به صورت تزریق وریدی تجویز می شود. این داروها را می توان با قرار دادن یک لوله با سوزن به داخل رگ در بازو یا دستگاهی که از طریق رگ در قفسه سینه قرار دارد، تجویز کرد.

قرص شیمی درمانی. برخی از داروهای شیمی درمانی را می توان به صورت قرص یا کپسول مصرف کرد.

کرم های شیمی درمانی. کرم ها یا ژل های حاوی داروهای شیمی درمانی را می توان برای درمان انواع خاصی از سرطان پوست روی پوست قرار داد.

داروهای شیمی درمانی برای درمان یک ناحیه از بدن استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی را می توان مستقیماً در یک ناحیه از بدن تجویز کرد. به عنوان مثال، داروهای شیمی درمانی می توانند مستقیماً در ناحیه شکم، حفره قفسه سینه یا سیستم عصبی مرکزی تجویز شوند. شیمی درمانی همچنین می تواند از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه انجام شود (شیمی درمانی داخل مثانه).

شیمی درمانی به طور مستقیم به سرطان داده می شود. شیمی درمانی را می توان مستقیم به سرطان یا بعد از جراحی، جایی که سرطان سابق بود، انجام داد. به عنوان مثال، ویفرهای نازک دیسک مانند حاوی داروهای شیمی درمانی می توانند در حین جراحی در نزدیکی تومور قرار گیرند. ویفرها با گذشت زمان خراب می شوند و داروهای شیمی درمانی آزاد می کنند. داروهای شیمی درمانی همچنین ممکن است به داخل ورید یا شریانی که مستقیماً تومور را تغذیه می کند، تزریق شوند.

جمع بندی

همانطور که ملاحظه نمودید، شیمی درمانی یکی از راههای درمان سرطان است که می تواند به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان ها به کار گرفته شود. این درمان می تواند عوارض جانبی خفیف یا جدی و طولانی مدت به دنبال داشته باشد. بنابراین، ضروری است که با پزشکتان در رابطه با نحوه انجام شیمی درمانی، نوع داروهای شیمی درمانی مورد استفاده و عوارض جانبی احتمالی آنها صحبت کنید.